سردرگم، نظاره گر، اما عمیق!
جزیره ی سرگردانی را می توان رمانی مدرن و عاشقانه نامید که در بستر وقایع سیاسی پیش از انقلاب اسلامی ایران روایت شده است. آشنایی نویسنده با طبقات مختلف اجتماعی و بازنمایی زندگی و شیوه ی سلوک آنها جزو جذابیتهای داستان است که به خوبی به دل داستان نشسته و شخصیتهای داستان را دلنشین و به یادماندنی کرده است.
دانای کل، با لحنی زنانه روایت داستان را به عهده دارد. اما در روایتش راه افراط در پیش گرفته و با پرگویی خواننده ی خاص را دچار دلزدگی کرده است. شخصیتهای داستان کم از راوی ندارند. دیالوگهای طولانی از ابتدا تا انتهای داستان، گریبان خواننده را می گیرد.
با این وجود نمی توان منکر شد که نویسنده داستان را در سطح رها نکرده و زیر لایه های متعددی برای آن طراحی کرده. داستان پر از نماد و نشانه است. از اسامی شخصیتها گرفته تا اشارات به متون تاریخی و عرفانی.
شخصیت اصلی داستان یعنی هستی نوریان، جوان دهه ی پنجاه است که سردرگم نظاره گر اتفاقات منجر به انقلاب است و تشخیص درست از نادرست برایش سخت شده. هستی شناسی نویسنده را از منظر هستی می بینیم. از طرفی هستی دل به مراد پاکدل باخته که همانطور که از نامش پیداست آرمانهای این نسل را روایت می کند و به زعم نویسنده این آرمانها در سوسیالیسم انقلابی نهفته است. اما مراد که هنوز دانشور به آن به عنوان یک آرمان بزرگ نگاه می کند، چریکی آرمانگراست که به ازدواج نمی اندیشد و به زنده ماندنش امیدی نیست.
و در نهایت سلیم که مانند نامش، بی عیب و درست است در میانه ی همه ی اینهاست. سلیم از خانواده ای ثروتمند است. پدر نماینده ی مرد سنتی پول دار و زنباره و مادر زنی افسرده و چاق. سلیم شخصیت کاریزماتیک دارد. روشنفکر و مذهبی. از طیفهای مختلف با او دمخورند و از راهنماییهایش استفاده می کنند.
هستی شاگرد سیمین دانشور است. و دائماً در داستان از اندیشه های سیمین و جلال آل احمد سخن می گوید. حضور نویسنده در داستان باعث جذابیت بیشتر متن شده است. از طرفی شگردی است تا نویسنده بتواند دغدغه هایش در توجیه و یا تفسیر انتخابهای سیاسی جلال آل احمد پیش از انقلاب را بیان کند.
«اول چیزی که حق تعالی بیافرید گوهری تابناک بود، آن را عقل نام کرد. این گوهر را سه صفت بخشید. یکی شناخت حق که از آن حُسن پدید آمد. دیگری شناخت خود که از آن عشق پدید آمد. و سوم شناخت آنکه نبود پس ببود که از آن حزن پدید آمد.» در عرفان عملی این سه، همراه و ملازم همند اما دانشور در عرفان نظری به دنبال راه میان بر می گردد. به دیگرانی غیر از سهروردی استناد می کند و عشق را بدون همراهی حزن برای مردمش می خواهد. شاید سلیم در این داستان راه میان بر او باشد.
مشخصات کتاب
عنوان: جزیره سرگردانی
نویسنده: سیمین دانشور
ناشر: خوارزمی
شهر و سال: تهران، 1397
تعداد صفحات: 326 صفحه
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.