اولین بار تعریف داستانهای محمد ایوبی را از #احمد_بیگدلی شنیدم. در یک محفل صمیمانه که بچه های داستان نویس خرم آباد برگزار کرده بودند و این افتخار را پیدا کردم آنجا داستان بخوانم. بهار 87 بود. بیگدلی خیلی پر انگیزه و شاد بود و با اینکه همنسل ایوبی بود مانند یک استاد از او یاد کرد.

ایوبی را یک بار فقط دیده بودم. آبان 86 در دانشگاه جندی شاپور اهواز. هنوز چهلم #قیصر_امینپور نشده بود. جلسه ای بود که ما جوانها داستان میخواندیم و سه تا استاد نقد میکردند. ایوبی کنار #حسین_سناپور و #محمدرضا_گودرزی نشسته بود و خب این دو نفر خیلی الهام بخش تر از ایوبی بودند. این شد که من بعد از جلسه سراغ گفتگو با ایوبی نرفتم و حالا افسوسش را میخورم چون میدانم جهانم به جهان او ماننده تر بود.

ایوبی واقعا داستان نویس صاحب سبکی است و جهان داستانی خاص خودش را دارد که مخصوصا در مجموعه داستان پایی برای دویدن این ویژگی را به خوبی میتوان دید. آدمهایش اکثرا درگیر مشقات زندگی هستند و علاوه بر آن پرداخت روانشناسانه جالبی دارند. اما مهمترین ویژگی ایوبی نثر پر شاخ و برگ و شاعرانه اش است. نثری که البته از احساسگرایی سطحی به دور است اما کمی که با آن انس میگیری متوجه میشوی این نثر عمیقا از دل قرنها نثر فارسی برآمده و آبشخورش یک زیست نزدیک با متون کهن ادبیات ماست. به علاوه قلم ایوبی در به کارگیری امثال و حکم بسیار قوی است.

یک جنبه پررنگ دیگر از جنبه های شاعرانه داستان های ایوبی در پایی برای دویدن روایت مواج و لایه لایه آن است. بعید است در میان آثار او بتوانید حتی یک داستان پیدا کنید که از نقطه صفر تا صد را سرراست تعریف کرده باشد. حتما این ترتیب به شکلی به هم میخورد تا مخاطب مجبور بشود تکه های جورچین را با تلاش ذهنی خودش در کنار هم بچیند. در عین حال شخصیت پردازی خاص او به گونه ای است که همه شخصیت ها بسیار عمیق به نظر میرسند. حتی یک تیپ هم نمیشود توی داستانهایش پیدا کرد و ساده ترین کنش هر شخصیت روستایی و کم سوادی شدیدا عمیق و چند وجهی به نظر میرسد.

در بعضی از داستانهای ایوبی رد پای یک معلم دلسوز و عاشق دانش آموزان را میبینید که بی شک برآمده از سالها معلمی کردن ایوبی بوده. در خوزستان و تهران. به ویژه در مجموعه داستان #پایی_برای_دویدن یک داستان فوق العاده هست درباره معلمی که میرود برای حل کردن مشکل خانواده شاگردان فقیرش. خیلی زیبا و خواندنی است.

شاید علت کمتر دیده شدن کارهای ایوبی این باشد که خیلی اهل قصه گویی نبود و فرم و زبان و فضاسازی و مسائل درونی شخصیتها برایش مهمتر بود.