روستا و روستا نشین در مجموعه «قرعه آخر» نقش برجسته ای دارد. اما کدام روستا و کدام روستایی؟

اینجا روستا در مقابل شهر، روستایی در مقابل شهری تصویر شده و این تقابل در معنای یک تقابل سادگی و پیچیدگی، سطحی نگری و دوراندیشی، جهل و عقل، بدوی گرایی و تمدن نشینی است.

در مجموعه «قرعه آخر»، نویسنده، مناسبات روستا را با بسامد و شدت فراوان همراه کرده با انواع و اقسام ساده لوحی ها، استعداد پذیرش خرافات، خشونت ها، طمع و در خودماندگی های فکری و فرهنگی که گویی این مردمان چونان به این مدل از زندگی خو کرده اند که مدل دیگری از زندگی برایشان قابل تصور نیست یا اگر بخواهند خود را شبیه فرهنگ دیگری کنند، شکل کاریکاتوری به نمایش می گذارند.

به نظر شفیانی پول زیاد، رفت و آمد به شهر به عنوان نماد هر نوع فرهنگ غریبه از جمله مهمترین عوامل عدم تعادل مناسبات طبیعی روستا تصویر شده؛ لذا در چندین داستان می بینیم که مردی از روستا به کویت می رود و وقتی باز می گردد زن دوم می-گیرد و زندگی اش خراب می شود و یا حتی وقتی فقط قصد چنین سفری دارد نتایج مشابهی به وقوع می پیوندد و یا حتی وقتی پولی بیشتر از آن مقدار کم و متعارف ثروت در روستا پایش به میان می آید، مردم روستا به شیوه ای مشهود تغییر رویکرد می دهند و این تغییر رفتار و رویکرد نه تنها به نتیجه ای رو به جلو نمی انجامد بلکه همان زندگی کم گذشته شان را هم قدمی به عقب می راند.

تصویر سادگی، ساده انگاری و بعضاً ساده لوحی مردم در جایی شبیه روستا به بهانه های مختلف در این مجموعه دیده می شود.

مثلا جایی که مامور بهداشت را جای دکتر می گیرند و مسائل خصوصی شان را به او می گویند یا وقتی حرف های دو شارلاتان را پیرامون کرامت امام زاده می پذیرند و به کاسبی این دو نفر به شکل بچگانه ای تن می دهند.

منوچهر شفیانی در جمع بندی تصویری که روستا و مردمش در این مجموعه به مخاطب عرضه کرده، روستا را تا زمانی متعادل می شناسد که با کسی غیر از خودش تعامل نداشته باشد. چرا که در هر جنس تعاملی با غیر روستایی، نوعی از تغییر غیرعقلایی در آنها شکل می گیرد.

غیر از چند عنوان از روایت های موجود در این مجموعه که شمایلی نزدیک به قالب داستان و داستانک دارند، مابقی بیشتر به ارائه تصویری از روستا، بدون جمع بندی طرح ایده ای تامل برانگیز گذشته است.

روستا در روایت موجود، بیشتر محل نزاع است تا مهر و دوستی و غالباً عامل نزاع چیزی از جنس پول و مال و ثروت است و غالباً عامل رخداد این درگیری ها و خشونت ها، چیزی از بیرون روستاست.

به هر حال، به نظر می رسد در این مجموعه نه در فن و نه در محتوا، تصویر دقیقی از روستا و مردمش ارائه نشده و بیشتر به یک ویژگی و حتی صفت محدود پرداخته شده است و آن هم فاصله داشتن از میانگین خرد و تعقل و تعامل و ارتباط مسالمت آمیز است.